Những yếu tố ảnh hưởng tuổi thọ của trục vít me

Trong cơ khí chính xác và tự động hóa, trục vít me (lead screw, ball screw) là bộ phận quan trọng để chuyển đổi chuyển động quay thành chuyển động tịnh tiến. Nó thường được ứng dụng trong máy CNC, robot, máy khắc gỗ, thiết bị y tế và máy móc công nghiệp.

Tuy nhiên, giống như thanh trượt tuyến tính, tuổi thọ của trục vít me không chỉ phụ thuộc vào chất lượng chế tạo, mà còn chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố trong quá trình lắp đặt và vận hành. Việc nắm rõ những yếu tố này sẽ giúp người sử dụng kéo dài tuổi thọ vít me, duy trì độ chính xác và tiết kiệm chi phí bảo trì.

1. Chất lượng và loại trục vít me

1.1. Chất lượng chế tạo

• Trục vít me từ thương hiệu uy tín (HIWIN, THK, PMI, NSK…) có độ cứng cao, bề mặt ren được mài chính xác, giúp giảm ma sát và mài mòn.

• Hàng kém chất lượng thường bị sai số ren, dễ biến dạng và nhanh hỏng.

1.2. Loại vít me

• Vít me thường (Lead screw): Giá rẻ, dùng cho tải nhẹ, tốc độ thấp, độ chính xác vừa phải.

• Vít me bi (Ball screw): Sử dụng bi lăn giảm ma sát, độ chính xác và tuổi thọ cao, thích hợp cho CNC, robot và thiết bị yêu cầu độ chuẩn xác.

👉 Chọn sai loại trục vít sẽ làm giảm đáng kể tuổi thọ và hiệu suất hệ thống.

2. Tải trọng và chế độ vận hành

2.1. Tải trọng quá mức

• Mỗi vít me đều có giới hạn tải trọng động và tĩnh.

• Nếu sử dụng vượt mức, bi lăn hoặc ren vít sẽ nhanh chóng bị mòn, rơ lắc và hỏng.

2.2. Tốc độ vận hành

• Chạy liên tục ở tốc độ cao sinh nhiệt lớn, làm mỡ bôi trơn nhanh khô, gây mài mòn.

• Vận hành giật cục hoặc ngắt quãng tạo va đập, giảm tuổi thọ.

👉 Vận hành đúng tải và tốc độ thiết kế là yếu tố quyết định đến độ bền của trục vít me.

3. Bôi trơn và bảo trì

3.1. Bôi trơn không đầy đủ

• Nếu thiếu mỡ bôi trơn, bi lăn ma sát trực tiếp với ren → gây nóng, mòn nhanh, thậm chí kẹt bi.

3.2. Chọn sai loại mỡ

• Vít me bi cần mỡ chuyên dụng để giảm ma sát.

• Sử dụng sai loại (quá đặc hoặc loãng) khiến bi lăn không hoạt động trơn tru.

3.3. Bảo trì định kỳ

• Nếu không vệ sinh và bôi trơn theo chu kỳ (thường 2–3 tháng/lần tùy môi trường), bụi và mạt kim loại sẽ tích tụ trong rãnh vít, giảm tuổi thọ đáng kể.

4. Môi trường làm việc

4.1. Bụi bẩn và tạp chất

• Mạt kim loại hoặc bụi cứng lọt vào rãnh vít sẽ làm xước ren và hỏng bi.

• Nếu không có phớt chắn bụi hoặc ống bảo vệ, vít me sẽ nhanh xuống cấp.

4.2. Độ ẩm và hóa chất

• Môi trường ẩm dễ gây gỉ sét.

• Hóa chất ăn mòn có thể phá hỏng lớp mạ bảo vệ.

👉 Trong môi trường khắc nghiệt, nên dùng vít me inox hoặc có lớp phủ chống gỉ.

5. Lắp đặt và căn chỉnh

5.1. Sai lệch lắp đặt

• Nếu giá đỡ không đồng tâm hoặc lệch trục, vít me sẽ chịu tải lệch → mòn nhanh, gây rung và giảm tuổi thọ.

5.2. Độ căng và gá lắp

• Siết bu-lông quá chặt hoặc căn chỉnh sai khiến bi chịu lực bất thường.

• Độ lệch trục giữa động cơ và vít me cũng làm tăng ma sát, gây nóng và hỏng sớm.

6. Kỹ năng vận hành và bảo trì

• Người vận hành thiếu kiến thức dễ để máy chạy quá tải hoặc không bảo trì đúng cách.

• Một số lỗi thường gặp: không bơm mỡ đúng chu kỳ, lắp lại bi sai quy cách, dùng chất tẩy rửa không phù hợp.

👉 Đào tạo nhân sự và xây dựng quy trình bảo trì chuẩn là giải pháp quan trọng để tăng tuổi thọ trục vít me.

7. Lời khuyên để tăng tuổi thọ trục vít me

• Chọn đúng loại vít me (bi hoặc thường) theo nhu cầu sử dụng.

• Không vận hành quá tải, tuân thủ thông số tải trọng và tốc độ.

• Bôi trơn đúng loại mỡ, bổ sung định kỳ.

• Vệ sinh và che chắn trong môi trường bụi, ẩm hoặc nhiều tạp chất.

• Lắp đặt chính xác, căn chỉnh đúng trục, tránh lệch tâm.

• Đào tạo nhân viên bảo trì để tránh thao tác sai.

8. Kết luận

Tuổi thọ trục vít me phụ thuộc vào nhiều yếu tố: chất lượng chế tạo, tải trọng vận hành, môi trường làm việc, bôi trơn – bảo trì và kỹ thuật lắp đặt.

👉 Một trục vít me được chọn đúng loại, lắp đúng cách, bôi trơn đầy đủ và bảo trì định kỳ có thể hoạt động hàng chục nghìn giờ, duy trì độ chính xác cao, giúp máy CNC, robot, máy khắc gỗ vận hành bền bỉ và ổn định.

Thông tin liên hệ: 

Công ty TNHH Kỹ thuật Công nghiệp Phú Thịnh

Địa chỉ: Thôn Hà Nội – Xã hợp Thịnh- Tỉnh Bắc Ninh

Hotline: 0988.233.798

Website: https://cskmotion.vn/

Fanpage: Link